شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که شیرآلات آبی و همچنین شیرآلات گازی خود را از چه جنسی انتخاب کنید؟ برنجی یا برنزی؟ در این مقاله به بررسی تفاوت شیرآلات برنجی و برنزی می‌پردازیم، ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر یک را بررسی خواهیم کرد تا شما بتوانید بر حسب نیازتان، جنس مناسب‌تری برای شیرآلات خود انتخاب کنید.
شیرآلات برنجی و برنزی
همانطور که از اسمشان پیداست، تفاوت اصلی این دو شیر در جنس آن‌ها می‌باشد. بنابراین بهتر است ابتدا جنس هر یک را بهتر بشناسیم:
آلیاژ برنج از ترکیب فلزات مس و روی ساخته می‌شود. برنج، فلزی نرم است و به راحتی چکش می‌خورد؛ از همین رو استفاده از آلیاژ برنج در صنعت رو به افزایش می‌باشد. رنگ آن به طلایی می‌زند و بسیار خوش‌رنگ است. اگر تا به حال به ساز موسیقی ترومپت دقت کرده باشید، این ساز از آلیاژ برنج ساخته می‌شود. همچنین آلیاژ برنج بسیار انعطاف‌پذیر و در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی حتی در دمای بالا نیز بسیار مقاوم است. سطح پایین سرب آن، آب آشامیدنی سالمی را برای شما تضمین می‌کند. با این حال، شوری و سطح بالای کلر موجود در آلیاژ برنج، از نقاط ضعف آن به حساب می‌آید.
از طرف دیگر، برنز یکی از قدیمی‌ترین آلیاژها و از ترکیب مس و قلع ساخته می‌شود. برنز نیز مانند برنج، نرم و انعطاف‌پذیر است و از برنج مقاومت بیشتری در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی دارد. رنگ ظاهری برنز، قرمز مایل به قهوه‌ای و بسیار زیباست. با این وجود، سطح بالای سرب موجود در آن از نقاط ضعف آلیاژ برنز به حساب می‌آید.
برنز و برنج هر دو از ترکیب فلزات مختلفی ساخته شده‌اند. گاهی اوقات مردم به دلیل تشابه اسمی بالا، ظاهر و استفاده مشابه از این دو آلیاژ، آن‌ها را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند؛ اما در واقع این دو آلیاژ نقاط قوت و ضعف مختص به خود را دارند که باید در هنگام خرید به آن‌ها دقت کنید.
تفاوت شیرآلات برنجی و برنزی
مواد سازنده
برنج آلیاژی ساخته شده از ترکیب فلزات مس و روی می‌باشد. سهم عمده در ساخت آلیاژ برنج، مربوط به فلز مس است. درصد ترکیبات مس و روی در آلیاژ برنج می‌تواند بر حسب استفاده از آن متفاوت باشد؛ اما معمولا آلیاژ برنج ساخته شده از ۶۶ درصد فلز مس و ۳۴ درصد فلز روی می‌باشد. گاهی اوقات برای استحکام بیشتر به این ترکیب سرب نیز اضافه می‌شود.
در طرف مقابل، آلیاژ برنز معمولا از ۸۰ درصد فلز مس و ۱۲ درصد فلز قلع ساخته می‌شود. همچنین در ساخت آلیاژ برنز از فلزات دیگری مثل آلومینیوم، نیکل، منیزیم، سرب و مواد غیر فلزی دیگری مانند فسفر، آرسنیک و سیلیکون نیز استفاده می‌شود. ترکیبات مختلفی از این فلزات برای ساخت آلیاژهای برنج و برنز به جهت استفاده‌های گوناگون ساخته می‌شود.
قیمت
قیمت آلیاژهای برنج و برنز در این مقایسه از اهمیت بالایی برخوردار است. وقتی قیمت این دو آلیاژ را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم، برنز معمولا با ۳ یا ۴ برابر قیمت برنج به بازار عرضه می‌شود. این تفاوت قیمت به دلیل قیمت پایین‌تر فلز «روی» به کار رفته در آلیاژ برنج است. همچنین سطح صاف آلیاژ برنج و قابلیت انعطاف‌پذیری بیشتر آن باعث می‌شود برای ساخت آلیاژ برنج هزینه پایین‌تری به کار رود. در مقابل، ترکیبات آلیاژ برنز گران‌تر هستند و با توجه به اینکه برای ساخت آن به صیقل‌کاری بیشتری در سطح خارجی آن نیاز است، معمولا ساخت این آلیاژ هزینه بیشتری در بر خواهد داشت.
رنگ
اگرچه آلیاژ برنج عموما از مس ساخته شده است، با این وجود استفاده از سایر فلزات در ساخت این آلیاژ باعث می‌شود رنگ آن تغییر کند. رنگ اصلی شیرآلات برنجی معمولا زرد رنگ پریده و یا متمایل به طلایی مات است. در مقابل شیرهای برنزی معمولا رنگ قرمز متمایل به قهوه ای دارند. با این حال، هر کدام از این دو نوع شیرآلات می‌توانند پوشش‌های دیگری مانند روکش کروم داشته باشند. شما می‌توانید رنگ طبیعی آن را سفارش دهید و یا برای اینکه شیرآلات شما رنگ هماهنگ‌تری با اتصالات به کار رفته داشته باشند، از روکش‌های دیگر با رنگ‌های متفاوتی استفاده کنید.
کاربرد
شاید مهم‌ترین فاکتور برای انتخاب بین شیرآلات برنجی و یا برنزی، کاربرد آن باشد. هر کدام از انواع این شیرآلات، نقاط قوت و ضعف مختص به خود را برای استفاده‌های گوناگون دارا هستند. برای مثال، شیرآلات برنجی بهترین گزینه برای استفاده در لوله‌کشی صنعتی و یا آب آشامیدنی هستند. همچنین، استفاده از این شیرآلات در سیستم‌های لوله‌کشی گاز طبیعی و یا روغن، گزینه بسیار خوبی به نظر می‌رسد. با این حال باید در نظر داشت که استفاده از شیرهای برنجی در سیستم لوله‌کشی مواد غذایی و یا آشامیدنی به دلیل وجود سرب در آن ممکن است باعث نگرانی شود.
از منظر وجود سرب در این دو آلیاژ، شیرآلات برنجی می‌توانند سرب بیشتری را با آب آشامیدنی مخلوط کنند که این می‌تواند آسیب‌رسان باشد. از طرف دیگر، شیرآلات برنزی مقاومت در برابر خوردگی بالاتری از شیرآلات برنجی دارند و به همین دلیل توصیه می‌کنیم در مناطق با آب لوله کشی شور از شیرآلات برنزی استفاده کنید.
دوام و ماندگاری
وقتی از دوام شیرآلات صحبت به میان می‌آید، باید گفت که شیرآلات برنجی و برنزی هر دو از ماندگاری بالایی برخوردارند؛ اما شیرآلات برنجی در این معیار، اندکی بالاتر از شیرآلات برنزی قرار می‌گیرند. برنج آلیاژی سخت‌تر، مقاوم‌تر، قوی‌تر و از مواد انعطاف‌پذیرتری ساخته می‌شود. با این حال، اگر آب منطقه شما سطح کلر و نمک بالایی دارد، پیشنهاد می‌کنیم از شیرآلات برنزی استفاده کنید؛ چرا که شیرآلات برنجی در برابر نمک و کلر آسیب‌پذیرتر هستند.
پس توجه کنید که ابتدا باید ویژگی‌های ماده داخل سیستم لوله‌کشی را با دقت در نظر بگیرید و بر مبنای آن جنس شیرآلات مناسب خود را انتخاب کنید.
دمای کار
هر دو شیرآلات برنجی و برنزی قابلیت کار در دمای بالا را دارند. نقطه ذوب برنج 930 درجه سانتی‌گراد و این دما برای برنز حدود 865 درجه سانتی‌گراد است. بنابراین، شیرآلات برنجی دمای بالاتری را از شیرآلات برنزی تحمل می‌کنند؛ اما در عوض شیرآلات برنزی برای استفاده در دمای پایین مناسب‌تر هستند.
نتیجه‌گیری
شیرآلات برنجی و برنزی در بسیاری جهات مشابه یکدیگر هستند؛ با این وجود، بین این دو محصول برخی تفاوت‌های کلیدی وجود دارد که اینجا به طور خلاصه به آنچه گفته شد اشاره می‌کنیم:
- ترکیب: برنج آلیاژی ساخته شده از فلزات مس و روی می‌باشد، در حالیکه برنز از مس و قلع ساخته شده است. همچنین معمولا در آلیاژ برنج به مقدار کمتری از فلز سرب استفاده می‌شود. همین تفاوت‌ها باعث می‌شوند که آلیاژ برنج برای مصارف آشامیدنی مناسب‌تر باشد و از طرف دیگر آلیاژ برنز به دلیل مقاومت بیشتر در برابر فرسایش، دوام و ماندگاری بیشتری داشته باشد.
- مقاومت در برابر خوردگی: هر دو شیرآلات برنجی و برنزی به مقاومت بالا در برابر خوردگی شناخته می‌شوند؛ اما شیرآلات برنزی خصوصا در محیط آب شور مقاومت بالاتری در برابر خوردگی دارند.
- مقاومت و استحکام: به دلیل درصد قلع بیشتر به کار رفته در آلیاژ برنز، این آلیاژ دارای استحکام بیشتری در مقایسه با آلیاژ برنج می‌باشد. به همین دلیل شیرآلات برنزی در برابر فشار و کشش طولانی مدت با تغییر شکل کمتری مواجه می‌شوند.
- استفاده و کاربرد: هر دو شیرآلات برنجی و برنزی در کاربردهای گوناگونی مانند لوله‌کشی آب شرب، لولهکشیهای صنعتی و سیستم تهویه هوای مطبوع مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اگرچه شیرهای برنزی در محیط آب شور به دلیل مقاومت بالاتر در برابر خوردگی، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- قیمت: شیرآلات برنزی معمولا از شیرآلات برنجی قیمت بالاتری دارند. این تفاوت قیمت، به دلیل درصد بالاتر فلز قلع به کار رفته در شیرآلات برنزی و در نتیجه استحکام بالاتر آن می‌باشد.
در نهایت باید گفت که با وجود اینکه شیرآلات برنجی و برنزی هر یک مزیت‌های خود را دارند اما انتخاب مناسب جنس شیرآلات برای شما کاملا به کاربرد و محیطی که این شیرآلات را در آن استفاده می‌کنید بستگی دارد.
شرکت آهارکو، تأمین‌کننده و پخش‌کننده انواع شیرآلات برنجی و برنزی با کیفیت بالا و قیمت مناسب می‌باشد. برای راهنمایی بیشتر و خرید از فروشگاه آهارکو، با ما تماس بگیرید.