شیرآلات گازی

شیر گازی یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر هر ساختمانی است که همه ما با آن آشنا هستیم. این شیرها به دلیل سهولت در نصب و استفاده، در مکان‌های مختلفی به کار می‌روند. ساختار ساده و مکانیزم کارکرد آسان آن‌ها باعث شده تا تقریباً هر فردی بتواند به راحتی با آن‌ها کار کند.

شیر برنجی گازی، عنصر اصلی تاسیسات!

شیر گازی که در ایران به دلیل کاربرد گسترده آن در سیستم‌های گازرسانی به این نام شناخته می‌شود، در واقع همان شیرآلات توپی یا Ball Valve است. سرعت بالای باز و بسته شدن این نوع شیرها، آن‌ها را به گزینه‌ای ایده‌آل برای کنترل جریان گاز تبدیل کرده است.

شیر گازی به عنوان یک شیر قطع و وصل عمل می‌کند. در واقع به‌گونه‌ای طراحی شده که تنها دو حالت دارد: کاملاً باز یا کاملاً بسته. مکانیزم کارکرد این دستگیره به این صورت است که یک توپ در داخل بدنه شیر قرار گرفته و مسیر عبور سیال را مسدود می‌کند. زمانی که این توپ در راستای جریان سیال قرار گیرد (دسته اهرمی شیر در امتداد لوله باشد)، شیر باز شده و جریان آزادانه عبور می‌کند. با چرخاندن دسته اهرمی به اندازه 90 درجه، توپ به صورت عمود بر مسیر سیال قرار می‌گیرد، شیر بسته می‌شود و از عبور جریان ممانعت به عمل می‌آورد.

از سوی دیگر، شیرالات آبی و شیر بهداشتی نیز از اجزای ضروری هر ساختمان محسوب می‌شوند و هر کدام نقش مهمی در تأمین آب و گاز ایمن و بهداشتی ایفا می‌کنند.

شیر گازی برنجی

شیرهای گازی به عنوان یکی از اجزای ضروری سیستم‌های گازرسانی، نقش مهمی در کنترل جریان گاز ایفا می‌کنند. این شیرآلات در انواع مختلفی از جمله چدنی، فولادی و برنجی تولید می‌شوند که در میان آن‌ها، شیرهای گازی برنجی به دلیل دوام بالا، مقاومت در برابر خوردگی و قیمت مناسب، محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند. در این نوع شیرها، با چرخاندن ساده‌ اهرم به سمت چپ یا راست، جریان به ترتیب برقرار یا قطع می‌شود.

شیر گازی برنجی به دلیل وجود یک قطعه توپی شکل در ساختار خود، شیر توپی برنجی نیز نامیده می‌شود. اتصال این نوع شیرآلات معمولاً از نوع رزوه‌ای و NPT است که به راحتی به سیستم‌های مختلف لوله‌کشی قابل اتصال هستند.

شیرآلات گازی با نام‌های مختلفی مانند شیر ضربه‌ای، شیر تک‌ضرب، بال ولو، شیر ربع گرد، شیر on/off و شیر توپی نیز شناخته می‌شوند.

انواع شیر گاز برنجی

شیرهای گازی بر اساس شکل ظاهری بدنه، میزان فشاری که تحمل می‌کنند، روش کنترل جریان گاز و همچنین نوع مجرا و توپی داخلی به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند:

شکل ظاهری بدنه

شیرهای گازی بسته به نوع ساختار بدنه (یک تکه، سه تکه، چند تکه، اتصال از بالا و یا جوشی) به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. هر یک از این ساختارها روش خاص خود را برای مونتاژ محفظه توپی دارند؛ اما عملکرد کلی شیر در همه آن‌ها یکسان است. همچنین نوع روزنه مکانیسم توپی که به فشار کاری شیر بستگی دارد، نیز در تنوع مدل‌های شیر گازی مؤثر است.

فشار کاری

شیرهای گازی بر اساس فشار کاری به دو دسته کم‌فشار و پرفشار تقسیم می‌شوند. شیرهای گازی یا توپی با فشار کاری بیش از 3000 psi معمولاً به عنوان شیرهای پر فشار شناخته می‌شوند. اگرچه حداکثر فشار کاری برای شیرهای پرفشار معمولاً 7500 psi  در نظر گرفته می‌شود؛ اما با توجه به ساختار، اندازه و مواد آب‌بندی، این فشار می‌تواند تا 15000 psi نیز افزایش یابد. شیرهای گازی پرفشار به دلیل کاربرد گسترده در سیستم‌های هیدرولیک، اغلب به عنوان شیرهای توپی هیدرولیک نیز شناخته می‌شوند.

شیرهای گازی با قطر بیشتر از دو اینچ معمولاً در سه نوع یک تکه، دو تکه و سه تکه طراحی و تولید می‌شوند. شیرهای گازی یک تکه به دلیل فضای رزوه محدود، معمولاً گران‌تر هستند. شیرهای دو تکه نیز با روزنه‌های بزرگ‌تر و استاندارد، تعمیر و تعویض آسان‌تری دارند. در مقابل، شیرهای سه تکه به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بخش میانی شامل توپی، ساقه و نشیمنگاه به راحتی قابل جدا شدن از خط لوله است و این امر، تعمیر و نگهداری را بسیار تسهیل می‌کند.

روش کنترل جریان گاز

شیرهای گازی در صنعت نفت و گاز به دو روش کلی کنترل می‌شوند: کنترل دستی (مستقیم) و کنترل از راه دور.

در روش دستی، با حرکت دادن اهرم متصل به ساقه شیر، توپی درون بدنه می‌چرخد و مسیر جریان را باز یا بسته می‌کند. در روش خودکار، یک موتور الکتریکی یا پنوماتیکی با چرخاندن ساقه شیر، عمل باز و بسته‌شدن را انجام می‌دهد.

نوع مجرا و توپی داخلی

شیرآلات گازی بر اساس نوع مجرا و توپی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• Full Bore/ full port

در شیرهای Full Bore، قطر داخلی شیر با قطر لوله برابر است که این امر باعث کاهش اصطکاک، ساییدگی و افت فشار می‌شود و جریان سیال بدون محدودیت عبور می‌کند.

• reduced bore

اما در شیرهای ردیوس بور(Reduced Bore)، قطر داخلی شیر کوچک‌تر از قطر لوله بوده و این امر باعث ایجاد محدودیت در جریان و احتمال افت فشار می‌شود.

• V-port ball valve

در نهایت، شیرهای وی پورت (V-Port) دارای مجرایی به شکل حرف V هستند که با تغییر زاویه این مجرا، می‌توان جریان سیال را کنترل کرد و از این شیرها به عنوان شیر کنترل استفاده می‌شود.

مزایا و ویژگی‌های شیرالات گازی

شیرهای گازی به دلیل ساختار ساده خود، از قیمتی بسیار مناسب برخوردارند و در عین حال سرعت عملکرد بالایی دارند. دوام و عملکرد فوق‌العاده این شیرها حتی پس از استفاده‌های مکرر، آن‌ها را به انتخابی مطمئن برای کنترل جریان سیالات تبدیل کرده است. همچنین، این شیرها به دلیل اطمینان بالا، پس از مدت‌ها کار نکردن نیز به راحتی قابل بهره‌برداری هستند.

با توجه به این مزایا، شیرهای گازی به عنوان بهترین گزینه برای کنترل جریان سیالات شناخته شده و معمولاً بر شیرهای دروازه‌ای و سوزنی ارجحیت دارند.

سایز این شیرالات

شیرهای گازی علاوه بر تنوع در نوع و مدل، در اندازه‌های مختلفی نیز تولید شده که معمولاً بر حسب اینچ اندازه‌گیری می‌شوند. گستردگی کاربرد شیرهای گازی در صنایع مختلف، از صنایع خانگی گرفته تا صنایع بزرگ، سبب شده است تا تولیدکنندگان این محصولات را در طیف وسیعی از اندازه‌ها عرضه کنند. رایج‌ترین سایزهای شیرآلات گازی عبارتند از:

• 2/1 اینچ
• 4/3 اینچ
• 1 اینچ
• 4/11 اینچ
• 2/11 اینچ
• 2 اینچ
• 2/21 اینچ
• 3 اینچ
• 4 اینچ

از میان شیرهای گازی، مدل‌های 1/2 اینچی بیشترین کاربرد را دارند.

کاربردهای شیر گاز

شیرهای گازی به دلیل عملکرد ساده، قابلیت اطمینان بالا و تنوع مدل‌ها، در طیف وسیعی از صنایع و کاربردهای روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از مهم‌ترین کاربردهای این شیرها عبارتند از:

• بخش خانگی و تجاری: در سیستم‌های گرمایشی، پخت‌وپز و تأسیسات ساختمانی برای کنترل جریان گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• صنایع: در صنایع مختلفی همچون پتروشیمی، صنایع غذایی، دارویی و خودروسازی برای کنترل جریان گازهای مختلف در فرایندهای تولید به کار می‌روند.
• تأسیسات شهری: در شبکه‌های توزیع گاز شهری برای قطع و وصل جریان گاز به منازل و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• سیستم‌های آبیاری: در سیستم‌های آبیاری تحت فشار برای کنترل جریان آب و کود استفاده می‌شوند.
• خطوط انتقال گاز: در خطوط لوله انتقال گاز برای کنترل فشار و جریان گاز به کار می‌روند.
• تجهیزات گرمایشی صنعتی: در کوره‌ها، بویلرها و سایر تجهیزات گرمایشی صنعتی برای کنترل جریان سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نوع آلیاژ و متریال به کار رفته

شیرهای گازی یا توپی به عنوان یکی از پرکاربردترین انواع شیرآلات ساختمانی صنعتی، از طیف گسترده‌ای از مواد برای ساخت بدنه، نشیمنگاه و نشت‌بندها استفاده می‌کنند. انتخاب مواد مناسب برای هر یک از اجزای آن، به عوامل متعددی از جمله نوع سیال، دما، فشار، خوردگی، سایش و الزامات ایمنی بستگی دارد که در ادامه به بررسی کامل‌تر آن‌ها پرداخته‌ایم:

مواد بدنه

بدنه شیرهای توپی معمولاً از مواد زیر ساخته می‌شود:

• استنلس‌استیل
• برنج و برنز
• کروم
• تیتانیوم
• پلاستیک‌های مهندسی مانند PVC، CPVC و PFA

مواد نشت‌بند و نشیمنگاه

نشیمنگاه و نشت‌بندهای شیرهای توپی، نقش بسیار مهمی در آب‌بندی و جلوگیری از نشتی ایفا می‌کنند. متریال رایج برای این بخش‌ها عبارتند از:

• TFM
• Delrin
• تفلون (PTFE)
• Kelf
• متال
• نایلون
• PEEK
• تفلون TFE
• پلی‌اتیلن UHMK
• Viton
• Graphoil

عوامل موثر بر قیمت شیرالات گازی

از جمله عواملی که به طور مستقیم بر قیمت خرید شیرآلات گازی تأثیرگذار هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نوع آلیاژ

نوع آلیاژ و کیفیت متریال به کار رفته در ساخت شیر گازی، عامل تعیین‌کننده‌ای در قیمت و عمر مفید آن است. استفاده از آلیاژهای مرغوب و بدون مواد مضر مانند سرب، علاوه بر افزایش طول عمر شیر، سلامت مصرف‌کننده را نیز تضمین می‌کند. بدیهی است که شیرهای گازی ساخته شده با مواد اولیه باکیفیت، قیمت بالاتری نسبت به محصولات مشابه با کیفیت پایین‌تر دارند.

شکل و ساختار داخلی

شیرهای گازی برنجی در انواع مختلفی تولید می‌شوند که از نظر شکل ظاهری و ساختار داخلی با یکدیگر متفاوت هستند. برخی از این شیرها یک تکه و برخی دیگر دو تکه هستند. هرچند شکل ظاهری شیر بر عملکرد کلی آن تأثیر چندانی ندارد، اما نحوه اتصال و قرارگیری آن در سیستم لوله‌کشی و تأسیسات مختلف، می‌تواند متفاوت باشد.

سایز

سایز شیرهای گازی، یکی از عوامل تعیین‌کننده قیمت آن‌ها است. این شیرآلات در ابعاد مختلف تولید می‌شوند و هر چه سایز شیر بزرگ‌تر باشد، به مواد اولیه بیشتری نیاز دارد و در نتیجه قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود. به عنوان مثال، قیمت یک شیر گازی برنجی 4/3 اینچ با یک شیر 2 اینچ متفاوت است. به طور کلی، شیرهای گازی برنجی با سایزهای 1 و 2 اینچ به دلیل کاربرد گسترده‌تر، از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند.

برند سازنده

برند سازنده، یکی دیگر از عواملی است که بر قیمت شیرآلات گازی تأثیرگذار است. برندهای مختلف با توجه به کیفیت مواد اولیه، فناوری تولید، خدمات پس از فروش و شهرت خود، محصولاتشان را با قیمت‌های متفاوتی به بازار عرضه می‌کنند. عوامل دیگری مانند تولید داخل یا وارداتی بودن محصول، مدت زمان گارانتی و میزان عرضه و تقاضا در بازار نیز می‌توانند بر قیمت شیرآلات گازی تأثیرگذار باشند.

خرید شیرالات گازی

یکی از عوامل مهم در خرید شیر گازی برنجی با قیمت مناسب، انتخاب یک مرکز خرید معتبر است. مراکز خرید معتبر با حذف واسطه‌ها و همکاری مستقیم با برندهای مختلف، امکان ارائه قیمت‌های رقابتی و محصولات باکیفیت را فراهم می‌کنند. شرکت‌های بازرگانی باسابقه و فروشگاه‌های اینترنتی معتبر، به دلیل تنوع محصولات و خدمات پس از فروش قوی، گزینه‌های مناسبی برای خرید شیرآلات گازی هستند.

نتیجه‌گیری

از انواع مختلف شیرهای گازی و ویژگی‌های هر یک گرفته تا مزایا و معایب آن‌ها را بررسی کردیم. با وجود برخی محدودیت‌ها، مزایای فراوان شیرهای گازی مانند عملکرد ساده، قابلیت اطمینان بالا، تنوع مدل‌ها و قیمت مناسب، باعث شده تا این نوع شیرها در صنایع مختلف و کاربردهای روزمره به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرند. در واقع، محبوبیت شیرهای گازی به حدی است که نقاط ضعف آن‌ها نتوانسته از جایگاه این محصولات در بازار بکاهد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص خرید عمده شیرهای گازی و استعلام قیمت، با ما تماس بگیرید.